Serebral Palsi (Beyin Felci)
Serebral Palsi Nedir?
Serebral palsi (SP), doğum öncesi, doğum sırasında veya doğumdan kısa bir süre sonra meydana gelen beyin hasarına bağlı olarak gelişen ve yaşam boyu süren bir hareket ve duruş bozukluğudur. Zeka seviyesini doğrudan etkilemeyebilir, ancak motor becerilerde çeşitli düzeylerde kısıtlılığa neden olabilir.
Nedenleri
Serebral palsinin kesin nedeni her zaman belirlenemez, ancak olası nedenler şunlardır:
- Hamilelikte enfeksiyonlar veya yetersiz beslenme
- Erken doğum (prematürite) ve düşük doğum ağırlığı
- Doğum sırasında oksijen yetersizliği
- Beyin kanaması
- Yeni doğan döneminde geçirilen menenjit gibi ciddi enfeksiyonlar
Belirtileri
Belirtiler, çocuğun gelişimine göre değişebilir. İlk belirtiler genellikle yaşamın ilk birkaç ayında fark edilir:
- Geç oturma, emekleme veya yürüme
- Kaslarda aşırı sertlik (spastisite) veya gevşeklik
- Denge sorunları
- Reflekslerin kaybolmaması veya normalden uzun sürmesi
- Elde, ayakta ya da vücutta kontrolsüz hareketler
- Bazı çocuklarda konuşma, yutma ve görme bozuklukları
Türleri
Serebral palsi, tutulan kas tipine ve hareket bozukluğuna göre sınıflandırılır:
- Spastik Tip: Kaslarda sertlik ve hareket kısıtlılığı vardır. En sık görülen türdür.
- Ataksik Tip: Denge ve koordinasyon bozukluğu ön plandadır.
- Diskinetik Tip: Kontrolsüz hareketler görülür.
- Karma Tip: Birden fazla belirti grubunun bir arada bulunduğu durumdur.
Tanı Süreci
Tanı, çocuğun motor gelişiminin izlenmesiyle konur. Gelişim geriliği şüphesi olan çocuklar:
- Nörolojik muayeneden geçer
- Beyin görüntülemesi (MR) yapılabilir
- Gelişim testleri uygulanır
Tedavi ve Destek Yöntemleri
Serebral palsi tedavisinde amaç, çocuğun bağımsızlığını ve yaşam kalitesini artırmaktır:
- Fizyoterapi ve rehabilitasyon: Kas gelişimi ve hareket kabiliyetinin artırılması
- Konuşma terapisi: Konuşma ve yutma becerilerinin geliştirilmesi
- İlaç tedavisi: Kas sertliğini azaltmak için
- Ortez ve yardımcı cihazlar: Yürüme ve denge desteği için
- Psikolojik ve sosyal destek
Bazı durumlarda ortopedik veya nörolojik cerrahi gerekebilir.
Sonuç
Serebral palsi yaşam boyu süren bir durumdur, ancak erken tanı ve çok disiplinli tedavi ile çocuklar maksimum potansiyellerine ulaşabilir. Ailelerin sabırlı, bilinçli ve destekleyici yaklaşımı, çocuğun gelişiminde büyük rol oynar.