İlaç Alerji Testi
İlaç Alerjisi Nedir?
İlaç alerjisi, bağışıklık sisteminin bir ilaca karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkan, bazen hafif döküntülerle, bazen de hayati risk taşıyan reaksiyonlarla seyreden bir durumdur. Bu tür reaksiyonların önceden tespit edilmesi, tedavi planlamasında büyük önem taşır.
İlaç Alerji Testi Nedir?
İlaç alerji testi, kişide belirli bir ilaca karşı alerjik reaksiyon riski olup olmadığını belirlemek için yapılan tanısal uygulamalardır. Özellikle geçmişte ilaçlara karşı şüpheli reaksiyon geçiren kişilerde veya ciddi alerjik yan etki riski taşıyan bireylerde yapılır.
Test Türleri
1. Cilt Testleri
- Prick (Damlama) Testi: Seyreltilmiş ilaç örneği cilde damlatılır ve deri yüzeyi hafifçe çizilerek tepkime gözlenir.
- İntradermal Test: İlacın düşük dozu deri altına enjekte edilir. Özellikle penisilin alerilerinde kullanılır.
- Yama (Patch) Testi: Geç tipte (gecikmeli) alerjik reaksiyonlarda tercih edilir. İlacın temas ettiği bant cilde yapıştırılır ve 48–72 saat izlenir.
❗ Bu testler her ilaç için geçerli değildir. Uygulanabilirliği ve güvenilirliği ilacın yapısına göre değişir.
2. İlaç Provokasyon Testi (Ağızdan Yükleme Testi)
- Şüpheli ilaç çok düşük dozdan başlanarak, hekim gözetiminde ağızdan verilir.
- Her doz sonrası belirti izlenir, güvenli aralıklarla doz artırılır.
- En güvenilir tanı yöntemi olarak kabul edilir ancak riski yüksek olduğu için sadece hastane ortamında yapılmalıdır.
- Geçmişte ağır reaksiyon yaşamış bireylerde uygulanmaz.
Ne Zaman Kullanılır?
- Daha önce bir ilaca bağlı alerjik tepki yaşanmışsa
- Tedavide mutlaka o ilacın kullanılması gerekiyorsa
- Cilt testi ile yeterli bilgi elde edilemediyse
- İlaca bağlı ciddi ama net tanı konulamamış reaksiyonlar varsa
Ne Zaman Uygulanmaz?
- Anafilaksi öyküsü olanlarda provokasyon testi yapılmaz
- Cilt hastalıkları, aktif enfeksiyon veya gebelik dönemlerinde ertelenebilir
- Testin güvenilirliği olmayan ilaçlar için alternatif değerlendirme yapılır
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Testler mutlaka alerji ve immünoloji uzmanı tarafından planlanmalı ve uygulanmalıdır
- Test öncesi bazı ilaçlar (örneğin antihistaminikler) kesilmelidir
- Testler sırasında acil müdahale imkânı olan bir ortamda olunmalıdır
Sonuç
İlaç alerji testleri, şüpheli ya da riskli durumlarda doğru tanı koymak ve güvenli tedavi planı oluşturmak için önemlidir. Ancak her ilaç için test uygulanamayabilir. Bu nedenle test kararı, hasta öyküsü ve ilaca bağlı riskler göz önünde bulundurularak uzman hekim tarafından verilmelidir.
